فن صنعتی یا هواکش صنعتی
پس از گسترش بخش های صنعتی مختلف، طراحان صنعتی به این نتیجه رسیدند که دستگاه های صنعتی نیز به دما و شرایط خاصی برای بازدهی بالا در هنگام کارکرد احتیاج دارند و علاوه بر این با به وجود آمدن سرورهای بزرگ و استفاده از کامپیوتر ها با پردازنده های قوی، احتیاج به استفاده از تهویه مناسب بیش از پیش ضروری بوده و از این رو رفته رفته طراحی انواع هواکش صنعتی برا کابرد های مختلف صورت گرفت.
هواکش صنعتی چیست؟
یکی از تجهیزات بسیار مهم و حیاتی جهت انتقال و سیرکوله کردن هوا در این محیط ها هواکش صنعتی می باشد که در جابجایی حجم بالایی از هوا و آلاینده ها توانایی بالایی دارد. در واقع فن صنعتی یا هواکش صنعتی نوعی توربو ماشین است که به وسیله تیغه های خود به هوا انرژی داده آن را به جریان در میآورد.
هواکش، هوای محیط و محل زندگی را از هرگونه گردوغبار و آلودگی پاک کرده و در عوض هوای سالم را جایگزین آن میکند. هواکش خود به انواع مختلفی تقسیمبندی میشود که هواکش صنعتی یکی از مهمترین و پرکاربردترین آنها است. هواکش صنعتی همانگونه که از اسم آن پیداست، در محیط های صنعتی مانند کارخانه جات، محیطهای کارگاهی کاربرد دارد.
انواع هواکش صنعتی
در یک تقسیمبندی کلی هواکش صنعتی به دو دسته کوچک و بزرگ تقسیم میشود که نوع کوچک آن برای محیط های صنعتی کوچک و نوع بزرگ آن برای محیطهای صنعتی بزرگ مانند کارخانجات استفاده میشود. هواکش صنعتی نقش زیادی در تنظیم دمای محیط داشته و همچنین وقوع آتشسوزی یا مسائل پیرامونی دیگر را بسیار کاهش میدهد. لازم به ذکر است که هواکش صنعتی برای محیطهای خانگی نیز کاربرد داشته، اما بیشترین کاربرد آن برای محیط صنعتی است.
انواع هواکش صنعتی پرکاربرد
هواکش آکسیال کانالی
هواکش آکسیال کانالی که به آن فن آکسیال کانالی نیز میگویند، عمل تهویه هوا را از طریق اتصال به کانال انجام میدهد. این نوع هواکشها هم به صورت مکنده و هم به صورت دمنده به کار رفته و پروانه آن معمولا از چهار تا هشت پره تشکیل شده است. این نوع هواکش بیشتر در محیطهای دارای فشار متوسط کاربرد داشته و یکی از پرکاربردترین هواکشها در صنعت به شمار میروند. نحوه عملکرد هواکش آکسیال کانالی به این صورت است که جریان هوا به وسیله پروانه هواکش به داخل محیط صنعتی دمیده یا مکیده خواهد شد. دمیده یا مکیده شدن جریان هوا نیز بستگی به نوع کاربرد هواکش آکسیال کانالی در محیط مذکور دارد.
هواکش آکسیال سقفی
نوع دیگر از هواکش صنعتی، هواکش آکسیال سقفی بوده که به آن فن سقفی یا فن آکسیال سقفی نیز میگویند. این نوع هواکشها نیز کاربرد قابلتوجهی در صنعت دارند.
عملکرد این نوع هواکشها به گونهای است که باید در پشتبام یا سقف تعبیه شود که اصطلاحاً به آن فن پشتبامی نیز میگویند هواکش آکسیال سقفی نیز همانند نوع کانالی آن هم به صورت مکنده و هم به صورت دمنده به کار میروند. کارخانجات و محیطهای صنعتی بهترین مراکز برای استفاده از این نوع هواکشها هستند. استفاده از کانال در این نوع هواکشها باعث میشود که عملکرد هواکش بالا برود.
فن های صنعتی
فنها بسته به عملکردشان به دو نوع هواکش خانگی و صنعتی تقسیم میشوند. هواکشهای خانگی در مقیاسهای کوچک و متوسط هستند و بیشتر کاربرد مسکونی، اداری، و تجاری دارند. هواکشهای صنعتی اما فنهای بزرگ هستند که در بخشهای صنعتی و حملونقل به کار میروند.
هواکشها انواع مختلفی دارند که عبارتاند از:
هواکشهای خانگی
هواکشهای ساختمانی
هواکشهای صنعتی
هواکش آکسیال؛ که معمولاً برای انتقال هوای موجود بین دو مکان به کار میرود.
هواکش سانتریفیوژ بکوارد؛ که این نوع هواکشها دو مدل یک طرفه و دو طرفه دارند و فشار استاتیکی در مکنده و دمنده ایجاد میکنند.
هواکش سانتریفیوژ فوروارد؛ که دو مدل یک طرفه و دوطرفه دارد و فشار استاتیکی در دمندهی سیستم تولید میکند.
هواکش سانتریفیوژ رادیال؛ که کار این هواکشها ایجاد مکش در مکنده است.
هواکشهای سانتریفیوژ قوی؛ که این مدل فنها با فشار استاتیکی زیاد و حجم هوای کم بهعنوان کمپرسور هوا در بخشهای مختلف صنعت استفاده میشوند.
انواع فن های صنعتی
انواع فن صنعتی به طور کلی در دو دسته کلی طبقه بندی میشوند؛ فن صنعتی سانتریفوژ یا جریان شعاعی و هواکش صنعتی جریان محوری.
انواع فن سانتریفوژ (Centrifugal)
این فن تشکیل شده است از یک محور گردنده با تعدادی تیغه شعاعی که در داخل محفظهای حلزونی قرار گرفتهاند. هوا در جهت محور فن وارد و در جهت عمود بر محور خارج میشود. این فنها بر حسب انحناء تیغه ها به سه دسته تقسیم می شوند.
فن فوروارد با تیغههای خم جلو (Forward-Curved Blades)
در این نوع فن انحناء تیغهها در جهت چرخش محور است، به طوری که در منحنی مشخصه این نوع فن دیده میشود، فشار استاتیک فن با افزایش دهش فن تا میزان ۲۰% ظرفیت آن، کاهش یافته و سپس با افزایش دهش تا میزان ۴۰% ظرفیت فن، افزایش مییابد. از این نقطه به بعد با افزایش دبی هوا، فشار استاتیک فن به شدت افت میکند. همچنین با افزایش دبی هوا، قدرت فزونی خواهد یافت. دهش فن به وسیله دمپر تنظیم میشود.
فن بکوارد با تیغههای خم عقب (Backward-Curved Blades)
در این نوع فن انحناء تیغهها به سمت عقب یعنی خلاف جهت چرخش محور است. با نگاهی به منحنی مشخصه این نوع فن درمییابیم که فشار استاتیک با افزایش دهش هوا تا میزان ۲۰٪ ظرفیت فن افزایش یافته و سپس با افزایش دهش، نقصان می یابد. قدرت نیز با افزایش دبی تا میزان ۶۵% ظرفیت فن، فزونی یافته و از آن به بعد روبه نقصان میگذارد.
فن شعاعی یا رادیال (Radial)
در این نوع فن تیغهها دارای انحناء نیستند. از منحنی مشخصه این فن چنین برمیآید که همزمان با افزایش دهش هوا قدرت متناسبأ فزونی مییابد. از این رو همچنان که میزان هوای خروجی از فن افزایش یافته به ۱۰۰% نزدیک میشود، امکان قرار گرفتن موتور تحت اضافه بار وجود دارد و فنی که تحت اضافه بار کار کند، سروصدا خواهد داشت.
اصولاً فن های رادیال از نظر خصوصیات، چیزی بین دو نوع قبلی هستند و به دلیل نداشتن ویژگیهای دلخواه، به ندرت در تأسیسات تهویه مطبوع به کار میروند.
فن های جریان محوری (Axial Flow Fans)
این فن ها که هوا را به موازات محور خود جریان میدهند بر چند نوعاند
موارد مصرف فن صنعتی
در بخش هایی از صنعت که به هوای مداوم گاز و یا تخلیه دائمی احتیاج باشد،فن صنعتی گزینه مناسبی برای استفاده است. هواکش صنعتی عموما در مصارفی مانند خروج گاز های احتراق، تهویه صنعتی، هوا رسانی، فرایند تخلیه دود، جابجایی ذرات، سیستم های برودتی و سرمایشی، کاهش رطوبت محیط و این چنین کاربردهایی مورد استفاده قرار می گیرد. در زیر به تعداد از صنایعی که بیشتر مصرف هواکش صنعتی را دارند اشاره شده است:
صنایعی که آلودگی هوا در محیط آنها زیاد است
صنایع فلزی از جمله فولاد و فلزات رنگین
کارخانه جات تولید سیمان
صنایع استخراج و معدنی
پتروشیمی
صنایع موادی غذایی و آشامیدنی